Oesterbanken

Oestervissers (verenigd in NetVISwerk), onderzoekers (RUG) en de stichting Werelderfgoedcentrum Waddenzee (WEC) slaan in dit project de handen ineen om de kennis te ontwikkelen die nodig is voor het beheer van schelpdierbanken in de Waddenzee door het integreren van natuurfuncties en duurzaam menselijk medegebruik.

Het project is mogelijk gemaakt met subsidie van het Waddenfonds en de provincies Noord-Holland, Fryslan en Groningen. Het werk is gestart in het voorjaar van 2025 en zal in augustus 2028 worden afgerond. De resultaten zullen op dat moment beschikbaar en toegankelijk zijn voor alle doelgroepen: visserij ondernemers die betrokken zijn bij beheer en gebruik van schelpdierbanken, natuurbeheerders, onderzoekers , vergunningverleners en betrokken groepen zoals schippers en wadlopers. De websites van het WEC en Visserijvereniging NetVISwerk zullen daarvoor bruikbare verwijzingen vermelden.

Soorten schelpdierbanken

Gezonde schelpdierbanken zoals mosselbanken zijn essentieel in een rijk Waddenlandschap. Deze zogenaamde ‘biobouwers’ zijn hotspots van biodiversiteit en vormen een rijk buffet voor talloze wadvogels. Schelpdierbanken hebben sinds eind vorige eeuw een grote verandering doorgemaakt in de Waddenzee. In de jaren ‘80 verdwenen droogvallende banken grotendeels als gevolg van bevissing. Daarna ging het natuurlijk herstel van mosselbanken gepaard met de opkomst van een invasieve soort in Nederland: de Japanse oester. Deze exoot vestigde zich deels op mosselbanken. Hierdoor bestaan er in de Waddenzee momenteel drie typen schelpdierbanken: mosselbanken, gemengde banken met mossels en Japanse oesters en oesterriffen die vrijwel geheel uit oesters bestaan.

Wat gaat er gebeuren?

Het doel van dit project is: 1) Inzicht krijgen in de ecologische waarde van oesterriffen en gemengde banken in het waddenlandschap om de beschermingsstatus van dit type landschap te kunnen evalueren en 2) de verkenning van mogelijkheden om natuurwinst te creëren in de vorm van mosselbankherstel door middel van integratief beheer en natuur inclusieve oesteroogst.

Om dit te bereiken zullen we in dit project vier deelprojecten uitvoeren:

1 We brengen de stabiliteit en levenscyclus van oesterriffen en gemengde banken in kaart.

2 We documenteren voor het eerst de ecologische waarde van oesterriffen in de Waddenzee, zodat alle typen schelpdierriffen effectief kunnen worden geïntegreerd in de beheermaatregelen. 3 We voeren pilotproeven uit waarbij we het effect van verschillende manieren van oesters oogsten op gemengde en volledige oesterriffen uittesten. Hierbij zullen we monitoren op natuurwinst op de banken en mogelijke verstoring van vogels.

4 De voortgang van het onderzoek en de opgehaalde kennis wisselen we uit met beheerders en andere stakeholders. Ook zullen we de projectresultaten via het WEC met de samenleving delen.

Dit project beoogt vissers, kustbewoners, onderzoekers en beheerders bij elkaar te brengen in testen van praktische maatregelen voor duurzaam beheer van gemengde oester-mosselbanken en oesterriffen in de Waddenzee. Daarmee zal het project bijdragen aan een cultuur van joint-factfinding en samenwerking van visserij, wetenschap en natuurbeheer.