Onlangs zijn wij een samenwerking aangegaan met de initiatieven The Great Plastic Bake Off en Captain Fanplastic. Wij gingen met hen in gesprek en geven een inkijkje in wat zij doen. Maar ook welke rol zij gaan spelen in de haven van Lauwersoog en hoe onze samenwerking eruit gaat zien. Dianne (van The Great Plastic Bake Off) en Ruben (van Captain Fanplastic) vertellen ons meer.
Waar is het idee voor The Great Plastic Bake Off ontstaan?
Dianne: “We zijn met drie vrienden begonnen aan The Great Plastic Bake Off omdat we graag iets wilden doen met het afvalprobleem. Er blijft zoveel afval liggen in de natuur, het wordt verbrand of op een andere manier verwerkt voor een nieuw leven. Wij dachten, dit kan beter. Na veel brainstormen en onderzoek zijn we uitgekomen op onze huidige Fuse upcycling container: een speciaal ontworpen afvalmanagementsysteem dat plastic afval omsmelt naar bouwmaterialen. En met succes, want onze missie staat na 2,5 jaar nog steeds overeind.”
Wat moeten we ons voorstellen bij Captain Fanplastic?
Ruben: “Ik hou enorm van de oceaan en ben, mede daarom, een paar jaar geleden naar Zuid-Afrika verhuisd. Zuid-Afrika, en zeker het gebied rondom Kaapstad, heeft de mooiste stranden ter wereld. Helaas zie je daar, vooral in de townships, heel veel plastic zwerfafval en vervuiling. Uiteindelijk komt dat via de rivieren en de wind allemaal op het strand en in de oceaan terecht. We zijn met ons bureau Soapbox aan clean ups begonnen in Zuid-Afrika om ons steentje bij te dragen en te ervaren hoe dat is. Maar eerlijk gezegd vond ik dat concept niet heel inspirerend. Je krijgt een zak en handschoenen in een hand gedrukt en je doet je ding. Aan het einde van de cleanup maakt iedereen een foto van wat ze hebben opgehaald en ze plaatsen het op social media. Opvallend genoeg was er niemand van de lokale community die meehielp. In Zuid-Afrika denken veel mensen niet echt na over wat ze weggooien en afval in z’n geheel vinden veel mensen niet zo relevant, er zijn andere problemen waar ze zich druk om maken. Oftewel: ze moeten zien te overleven, dan kun je niet verwachten dat ze zich drukmaken over afval.
Waar de kansen liggen daar, is om kinderen van jongs af aan iets leren zodat ze een andere relatie krijgen met plastic en afval. Werken aan die, natuurlijke, connectie met de natuur. Als wij de deelnemende kinderen aan onze activiteiten vragen waarom ze ons op het strand, in de parken of in de bergen helpen met onze ‘treasure hunts’, dan is het nummer 1 antwoord dat ze geven: ‘we zijn hier om de dieren te redden.’
Het was op dat moment heel duidelijk dat ik een educatief programma wilde ontwikkelen voor jeugd. Nu ga ik verkleed als een ‘plastic piraat: Captain Fanplastic.” Het programma is inmiddels actief in Zuid-Afrika en Nederland.
De legende van Captain Fanplastic
Een niet zo succesvolle piraat gaat samen met zijn zeeschildpad Vin op zoek naar een medicijn omdat hij ziek is. Onderweg ontmoeten ze allemaal dieren die ook ziek zijn. Ze leiden schipbreuk en belanden op een groot plastic eiland. De piraat en de dieren begrijpen nu waarom ze allemaal ziek zijn. Ze besluiten met al het plastic op het eiland het schip te herbouwen en hun eigen ‘wonden’ te helen. Zo vindt de kapitein een oogdopje voor zijn oog en een onderkant van een fles wordt gebruikt voor het schild van Vin. Vin geeft de kapitein vervolgens de naam Captain Fanplastic. Ze maken een pact dat ze overal op de wereld op zoek gaan naar plastic schatten. Alle kinderen ter wereld kunnen hierbij helpen.
Hoe ervaren de kinderen Captain Fanplastic?
Ruben: “Ze zijn super enthousiast! Als je het hebt over voldoening halen uit je werk dan zijn de dagen dat wij scholen bezoeken, echte hoogtepunten. Ons programma is onderverdeeld in storytelling (het verhaal), learning (‘no trash but treasure mindset’), creating (ooglapjes maken) en uiteindelijk de treasure hunt. De kinderen zijn verkleed als piraten met ooglapjes op, ze krijgen een schatkaart en noteren wat ze vinden. Wij luiden een grote bel en de kinderen rennen weg. Want wie de meeste plastic schatten vindt, wint binnen zijn piratenteam. Zo heb je binnen 45 minuten een plek opgeruimd. We hebben een verhaal gecreëerd waar ze in geloven en onderdeel van willen zijn.”
Hoe krijgen The Great Plastic Bake Off en Captain Fanplastic vorm in Lauwersoog?
Dianne: “In het Waddengebied en de haven van Lauwersoog is veel plastic afval aanwezig dat met onze techniek verwerkt kan worden. Tijdens een bijeenkomst van de Waddenzeehavens is er besloten dat we ons project in Lauwersoog kunnen uitproberen. We zouden dit toekomstgericht ook in andere Waddenzeehavens kunnen doen.
De haven van Lauwersoog heeft een duurzaamheidsvisie. Wij willen zoveel mogelijk scholen betrekken bij de (duurzame) activiteiten in de haven. Dit is ook de reden dat we hierin samen met Captain Fanplastic optrekken: we gaan opruimen, sorteren, verwerken en vervolgens de bouwmaterialen toepassen in de haven. Samen met het Werelderfgoedcentrum Waddenzee hopen we een blauwdruk te maken om vervolgens waar ook ter wereld te kunnen inzetten. Het is een traject waar we allemaal bij gebaat zijn en allemaal van kunnen leren.”
Ruben: “In de container word je op interactieve wijze betrokken bij de problematiek. Het publiek wordt geactiveerd om zelf op pad te gaan en te zoeken naar de ‘schat’, het plastic. Samen met het Werelderfgoedcentrum bemannen we deze container en echt iedereen kan hier gebruik van maken: toeristen, gezinnen, scholieren. Het gevonden plastic kan vervolgens in de Fuse container worden verwerkt. We werken aan een verhaallijn die past bij de regio: het gaat over de Waddenzee, de Noordzee, de zeehond en andere zeedieren in het Waddengebied. Zo proberen we mensen te enthousiasmeren om beter met het milieu om te gaan.”
Dianne: “De plek van de containers wordt nog bepaald. We zijn nu met name aan het kijken naar het rondkrijgen van de financiering. De FUSE-container bestaat al, deze machine is volledig werkbaar. En we werken aan het uitbreiden van onze ‘vloot’. De container van Captain Fanplastic moet nog ontwikkeld worden, evenals de container die ingericht wordt door het Hogeland College als werkplaats voor leerlingen van het college.”
Hoe is jullie samenwerking ontstaan?
Dianne: “Tijdens ons onderzoek naar onder andere de manier waarop wij plastic afval verwerken, hebben we een bericht op LinkedIn geplaatst over waar we mee bezig waren. Zo zijn we met elkaar in contact gekomen. We bestonden zelf nog maar net en Captain Fanplastic was er al. We hebben onze krachten vrij snel gebundeld tijdens de Maas Clean up.”
Ruben: “Tijdens de Maas Clean up hebben we met een grote groep basisschoolleerlingen plastic afval uit en rond de Maas gevist. En daar hebben we een tegel van gemaakt met de boodschap: ‘the ocean starts here’. Het is voor iedereen belangrijk om te beseffen dat de oceaan al bij je deurmat begint. Het maakt niet uit dat je niet direct aan het water woont. Uiteindelijk komt dat plastic toch in de oceaan terecht. Hoe verder je van de zee af bent, hoe minder bewust de connectie met de zee vaak is. Dat is waar wij aan bijdragen: we proberen milieugeletterdheid te vergroten. Het gaat heel erg om die mindset: ‘no trash but treasure’.”
Dianne: “We hebben een gezamenlijke missie om mensen bewuster te maken. Enerzijds dat het plastic afval echt minder kan, maar als het er dan toch is, dat je er ook iets nuttigs mee kunt doen. We hebben gezamenlijke ambities om dit niet alleen in Nederland te doen maar ook daarbuiten. Vooral op plekken waar geen goed afvalmanagementsysteem is, komt onze mobiele oplossing goed van pas.
We bieden een oplossing door bruikbare producten te maken van het ‘waardeloze’ plastic afval, namelijk bouwmaterialen. Die zijn schaars, en zeker op de plekken op de wereld waar wij ons op richten. We trekken samen met Captain Fanplastic op om bewustwording te realiseren, maar we maken ook gebruik van elkaars netwerk om verder te komen. Ruben heeft contact in Zuid-Afrika, wij hebben contacten in Nederland. Als ik een presentatie geef waar Captain Fanplastic een rol kan spelen nodig ik Ruben uit en andersom.”
Zijn er nog meer partners betrokken in de haven?Dianne: “In de haven van Lauwersoog zit de Duurzame Haven Coalitie. We werken samen met de ondernemers, de visafslag, de restaurants en de afvalverwerker die hierbij zijn aangesloten. Zij leveren plastic afval aan, helpen in de promotie van het concept en willen misschien zelfs producten afnemen. Met het havenbedrijf en het Werelderfgoedcentrum gaan we deze behoefte in ieder geval verder onderzoeken. Zij hebben aangegeven dat ze klinkers willen neerleggen in de nabije omgeving, gemaakt van plastic afval. Ook werken we samen met het Hogeland College en Vakland het Hogeland aan educatieprogramma’s voor jongeren.”
Wat is de meerwaarde van de samenwerking met het Werelderfgoedcentrum?
Dianne: “Je wordt gesterkt in je ambitie. Gezamenlijk gaan voor hetzelfde doel, samen kom je verder. Het Werelderfgoedcentrum wordt een enorme trekpleister, voor de haven en ook voor ons. Het Werelderfgoedcentrum wil inzetten op duurzaamheid, en ook wij laten zien hoe je daaraan kunt bijdragen. We hopen de komende tijd de samenwerking te kunnen ontdekken en intensiveren, wie weet wat voor moois het nog brengt voor de haven van Lauwersoog! Door dit soort dingen zichtbaar en tastbaar te maken, kunnen we grote groepen mensen binden aan de locatie. Echt een plek voor bezoekers om geïnspireerd te raken op het gebied van duurzaamheid.”
Wil je meer weten over de projecten? Kijk dan op de website van The Great Plastic Bake Off. En op de website van Captain Fanplastic.
